اشعار

شرط مـحـبت است به‌جـز غـم نداشتن            آرام جــان و خـاطــر خــرم نـداشــتـن

از غیر دوست روی نمودن به سوی دوست            الا خــدای در هــمـه عــالـم نـداشــتـن

گر سر به یک اشـارۀ ابـرو طلب کـند            سر دادن و در ابروی خود خم نداشتن

معشوق اگر دو دیده پُر از خون پسنددش            عاشـق به‌جـز سـرشک دمـادم نداشـتن

گر کام تلخ و لخت جگر خواهد از کسی            در کاسه جای شهـد به‌جز سـم نـداشتن

زان‌سان که خورد سودۀ الماس مجتبی
درهم نکرد روی خود، اهلاً و مرحـبا

در تاب رفت و تشت به بر خواند و ناله کرد            آن تشت را ز خون جگر دشت لاله کرد

خونی که خورد در همه عمر از گلو بریخت            خود را تهی ز خون دل چند ساله کرد

نبود عجب که خون جگر ریخت در قدح            عـمریش روزگار همین در پـیاله کرد

نتـوان نـوشـت قـصـۀ درد دلـش تـمـام            ورنه توان ز غصه هزاران رساله کرد

آه از دل مـدیـنه به هفت آسمان گذشت

آن روز شد عیان که رسول از جهان گذشت

از چـیست یا رسول که بر خوان ابتلا            گردون تو را و آل تو را می‌زند صلا؟

ای عرش! گـوشواره مگر گم نموده‌ای            زیرا که گه به یـثـربی و گه به کـربلا

طوفان نوح پیش وی از قطره کمتر است            گـو کـائـنـات جـمـلـه بـگـریـنـد بـرملا

ذکـر مـصـیـبـت شـهـدا چـنـد می‌کنی؟            آتش زدی به جان و دل مرد و زن، دلا!

بس کن دمی ز تعزیه، مدح نبی سرای            چون اصل این طـریقه بکا باشد و ولا

مدح نـبی سرای که بی‌مـدحـت رسول
خدمت نشد ستـوده و طاعت نشد قبول

مـیان هـجـمـۀ غـم‌هـا اگـر پـنـاه نـدارد            حسین هست نمی‌گـویم او سـپــاه ندارد

حسین مرهم زخم برادر است و غمی نیست            زمـانه حـرمـتـشـان را اگر نگـاه ندارد

حسین هست که سر روی شانه‌اش بگذارد            حسین هست نیـازی به تکـیـه‌گاه ندارد

میان لـشکـر او مـرد مـانـده؟ آه نمانده            درون خـانـۀ خـود یـار دارد؟ آه نـدارد

زمانه تلخ‌ترین زهر را به کام حسن ریخت            دلاوری که به جز ترک جنگ، راه ندارد

کسی که صلح حسن را غلط شمرد، ندانست            امـام مـفـتـرض الـطـاعة اشـتـباه ندارد

درید قلب حسین آن چنان ز داغ برادر            که احـتـیـاج به گـودال قـتـلـگـاه نـدارد

دو جــلـوۀ ابـدی از درخـشـشـی ازلـی            به خُلق و خو، دو محمد؛ به رنگ و بو دو علی

دو آسمان که زمین ممـلو از ارادتشان            دوشـنـبـه‌های جـهـان تـشـنۀ زیارتشان

چگونه باید از این وصف جاودانه نوشت            دو سرو باغ بهشت‌اند خوش به حال بهشت

دو سـر گـذاشـتـه بر شانـه‌های پیغـمبر            و در مـبــاهـلـه اَبـنـائـنــای پـیـغـمـبــر

به عزّت و عـظمت داده‌اند نام و نشان            دو باوقار که خون علی‌ست در رگشان

نـگـاه روشـنـشــان آیـه آیـه اَلـرَّحـمـان            و در تـلاقـی بحـرین لـؤلـؤ و مـرجـان

چگونه سر نگذارد جهان به محضرشان            که مهربانِ خـدا، فـاطـمه‌ست مادرشان

به یک نگاه هزاران کـمـیت می‌سازند            دو مصرع‌اند که یک شاه‌بیت می‌سازند

سلوک هر دو برادر میان یک راه است            مـسـیر روشـنـشـان قُـربةً اِلی الله است

اگر شـتـاب کـنـنـد و اگر درنگ کـنـند            اگر که صلح کنند و اگر که جنگ کنند

به یک نماز شبیه است عمر این دو امام            که گاه وقت قعود است و گاه وقت قیام

در اوج غربت و غیرت یکی‌ست یاورشان            دو مقتدا دو برادر، که صبر خواهرشان

برای خواهر حیرت‌زده چه سخت گذشت            غمی که خورده گره با دو تشت، آه دو تشت

یکی که خون جگر داده است زینب را            مـیان غـربت خـانه شـکـست زینب را

یکی که؛ آه چه می‌گویم، آه بزم شراب            و خـیـزران و دل زینب و نگـاه رباب

تویی امیر جمل، وارث رشـادت حـیدر           لوای صبر و جهادی به روی دوش پیمبر

حسین هست و ابوالفضل هست و قاسم و زینب           تو را امیر مدینه! چه حاجت است به لشکر؟

به هیچ‌جا نرسیده‌ست آن‌که در همۀ عمر           بدون عشق تو خوانده نماز و رفته به منبر

به‌پای عشق تو آن‌کس که سر نداده عجب نیست           که با معاویه در پای چند سکه نهـد سر

ستون دینی و قـرآن ناطـقی، چه نیازی           به مدرک است؟ بگو مدرک از مباهله بهتر؟

صدای غرش شمشیر در غلاف، گواه است           که صلح سرخ تو با فتح و عزت است برابر

نه جام زهر، که جان تو را گرفت دمی که           شکـست پیـش نگـاه تو گـوشـوارۀ مادر

امام بی‌حرم! این دل همیشه بوده حریمت           دلی که بوده به نام حـسن همیشه معطّر

شکـر خـدا با یا حسین‌جان و حـسن‌جان           روضه شده برپا، حسین‌جان و حسن‌جان

فــرش حــســیـنـــه شــده بــال مـلائـک           ذکر فـرشـته‌ها حـسین‌جان و حـسن‌جان

بـر ســر در قـلـب تـــمــام مـا نــوشـتـه           لا حُـبّـُکَ اِلا حـسیـن‌جـان و حسـن‌جـان

در هر دو عالم هم بگردی نیست هرگز           ذکری چنین زیبا، حسین‌جان و حسن‌جان

هـر جـا حــسـیـنـیـه شـده فـرقـی نـدارد           دم می‌دهد زهرا حسین‌جان و حسن‌جان

عـبدالـحـسـین هستـیم و عـبد مـجـتـبائیم           دل می‌برد از ما حسین‌جان و حسن‌جان

دل شد حـرم احـساس تـنهـایی نـکـردیم           داده به ما گرما حسین جان و حسن جان

گـریـه بـرای هـر کـسی مـکـروه بـاشـد           جز گریه بر اینها، حسین‌جان و حسن‌جان

از دسـت‌هـای فــاطـمـه بـایـد بـگـیـریـد           کرب‌و بلا را با حسین‌جان و حسن‌جان

اى بلند اخـتر که نامـوس خـداى اکبرى           عقلِ کل را دخترى و علمِ کل را همسرى

زینت عـرش خـدا پرورده دامان توست           یازده خورشیدِ چرخ معرفت را مادرى

آن که بُد منّت وجودش بر تمام ما سوى           گشت ممنون عطاى حق که دادش کوثرى

تـاج فـرق عـالـَم و آدم بـود خـتـم رُسُـل           بر سر آن سرور کون و مکان تو افسرى

از گلستان تو یک گُل خامس آل عباست           اى که در آغوش خود خون خدا می‌پرورى

مقـتداى حضرت عـیـسى بود فـرزند تو           آن چه در وصف تو گویم باز از آن برترى

در قیامت اولین و آخرین سرها به زیر           تا تو با جاه و جلال حق، ز محشر بگذرى

بر بساط قرب بگذارد قدم چون مصطفى           تو بر او هستى مقدّم، گرچه او را دخترى

کهنه پیراهن چو بر سر افکنى در روز حشر           غرقه در خون خدا برپا نمایى محشرى

با چه ذنبى کـشته شد مولـوده آل رسول           بود آیا اینچـنین، أجـرِ چـنان پیـغـمـبرى

قدر تو مجهول و مخفى قبر تو تا روز حشر           جز خدا در حق تو کس را نشاید داورى

یک طرف چندین اسیرِ خسته بین سلسله            یک طرف جشن و میان دف نوازی هلهله

یک طرف شهری چراغان پایکوبان در سماع            یک طرف پاهای زخمی و سراسر آبله

بر سرِ آل علی از بام‌ها می‌ریخت سنگ            آه از دروازهٔ ســاعـــات و آهِ قــافـــلــه

سرزمین شام از شرم و خجالت آب شد            گوشهٔ ویـرانه زینب خـواند تا که نافـله

اشک‌هایش بیصدا می‌ریخت روی معجرش            داشت از نیرنگ و مکرِ نامسلمانان گله

پیر کرد او را جسارت‌های در بزم شراب            خیزران انداخـت بین چند دندان فاصله

با تـبـسم جابجـا می‌کرد بی‌غـیرت یزید            مهـرهٔ شطـرنج را با قهـقه؛ با حـوصله

خطبهٔ زینب زبـان دشمنان را لال کرد            ذوالفـقـارِ در کـلامش بود خـتـم قـائـله!

بهـار تب‌زده قـربـانی خـزان شده است            زمین بـهـانۀ نـفـرین آسـمـان شده است

سر مفـسر قـرآن به رحل نیـزه نشـست            چه خاکها به سر خیل قاریان شده است

به نی مـراقـب خـود باش مـاه مـحـرابم            حسین! طاق دو ابروی تو نشان شده است

دوباره یوسف تشنه تو معجـزه کردی؟            برای سنگ زدن پیرزن جوان شده است!

درون طـشت که رفـتی خـیـالت آسـوده            سفارش لب خشکت به خیزران شده است

بس است با لب زخمی دگر نخوان قرآن            ببین چه ولوله‌ای بین کاروان شده است

گـفتم حسین و یا حـسیـنش آمد از جانم            هر یا حـسیـنم داشت خـیر خـتم قـرآنم

تا روضه رفتم روح من را کربلا بردند            فـرش حـسیـنـیـه‌ست قـالـی سـلـیـمـانـم

از میوۀ جنت مگو با من که یک عمر است            طعـم غـذای روضه رفـته زیر دنـدانم

او عاشقم شد یا من اول عاشقش گشتم؟            او خواست من را یا که من او را نمی‌دانم

کـشتی سـوار کـشتی امن حـسیـنم من!            با جامـۀ مشکـی حـریف چند طـوفـانم

از بچـه گی من پـادوی عباس او بودم            جارو کش این خانه‌ام کی گفته مهمانم؟

یک خط وصیت می‌کـنم یاد همه باشد            از هرچه غیر از یا حسین گفتم پشیمانم

تکلیف عاشـق چیست بوی اربعین آمد            دعـوت کن آقـا جـان مرا والله حـیرانم

این روزها زینب اسیر کوچه بازار است            بانـو زمین افـتاده از داغـش پـریـشـانم

گمشده داشت و از دِیر تمـاشایش کرد            او نه دراصل که آن گمشده پیدایش کرد

سال‌ها معـتکـفِ گـوشۀ تاریـکـش بود            تا سَری آمد و یک باره مسیحایش کرد

راهِ صدسال عبات همه را یک شبه رفت            آن شبِ قدر که مهمانِ کـلیـسایش کرد

دید جمع‌اند به گِرد سر و هِی می‌نوشند            جگرش سوخت از آن جمع تمنایش کرد

هرچه در خانۀ خود داشت به آنها بخشید            جایِ نیزه به رویِ دامن خود جایش کرد

یوسف آورده ولی وای به حال یعقوب            یـوسـفی که تـه گـودال معـمـایـش کرد

ضجـۀ مـادری انگـار به گـوشـش آمد            اولین گـریه‌کنِ روضـۀ زهـرایش کرد

دید زخم است لب و گونه و پیشانیِ او            آنقدر زار زد از گـریه مـداوایش کرد

مویِ خاکستری‌اش شُـست ولی با ناله            پاک از لختۀ خون از رَدّ صحرایش کرد

گفت ای‌ کاش از این بیـش تبـسم نکنی            با لبی که به زمین خورده تکـلم نکنی

از چه بد جور گلوی تو بهم ریخته است            چه شده اینهمه رویِ تو بهم ریخته است

مگر ای سر بدنت روی صلـیبی مانده            آه بر حـنـجـرِ تو زخـمِ عجـیـبی مانـده

از جـراحات مـرا کُـشت لـبالب شدنت            تا سحـر طـول کشد وای مرتب شدنت

بـوی سـیبِ تو مرا بُـرد به پـای نـیـزه            جگـرم سـوخـت بـرای تو بجـای نیـزه

نیـزه‌دارِ تو کـنـارِ لبت آبـش را خورد            شمر بود اسم همانی که شرابش را خورد

حرف زد از دل وَ زُنّار و چَلیپا وا کرد            قـبلۀ صـومـعه و کـعـبۀ تَرسـایش کرد

جانِ بابا که شنید از لبِ زخمی فهـمید            دخـتـری بـاز هـوایِ رُخِ بـابـایش کرد

گشت در دِیر و کمی مرهَم و معجر برداشت            نـذر آشـفـتـگـیِ دخـتـرِ نـوپـایـش کـرد

دختری که دو سه سال است قلم‌دوش شده            نـالـه تا صبـحـدَم از آبـلـۀ پـایـش کـرد

پیـرمـردی به کـنـارِ سـر و آنـسـو امـا            عمّه حسرت زده از دور تماشایش کرد

صبـح آورد سـر و داد به دسـت نـیـزه            باز هم هـمـسفـر خـواهـرِ تنهـایش کرد

زُنّار= کمربند راهب
چَلیپا= مویی که راهب ها می‌بندند

می‌روی منزل به منزل باشتاب آقای من            بس که خوردی سنگ گردیدی گلاب آقای من

از همان بالای نیزه سر بگردان کن نگاه            چهره‌ام مکشوفه شد دور از نقاب آقای من

بیکس و تنهایی‌ام را پُر کن ای لب‌تشنه سر            گـفتگویی گر کنی دارد ثواب آقای من

تا تو هستی پیـشِ چـشمانم ندارم واهمه            بی‌تو می‌افتم فقط در اضطراب آقای من

بعدِ تو کارم شبانه روز گریه کردن است            نقش می‌بندد به چشمانم‌ سراب آقای من

سنگ بر پیشانی‌ات تا خورد مُردم یا حسین            مثلِ زلفِ تو منم در پیچ و تاب آقای من

غم نخور هرجا که باشم پرچمت بالا برم            می‌کـنم در شام قـطعاً انقـلاب آقای من

ای سـایـۀ سـرم به سـرم باش یاحسین            هردم فـروغ چـشم تـرم بـاش یا حسین

من روی نـاقـه گـریه کـنم از برای تو            تو روی نیزه نوحه‌گـرم باش یا حسین

قرآن بخوان که دل شده تنگ صدای تو            آرامـش دل و جـگـرم بـاش یا حـسـین

ای از مـدیـنـه هـمـسـفـرم ای بـرادرم            مثل همـیشه دور و برم باش یا حـسین

همچون هـلال گـاه عـیانی و گه نهـان            قـدری مـقـابل نـظـرم بـاش یا حـسـین

من‌که نـشـد به پیـکـر تو سایـبان شـوم            اما تـو سـایـبـان سـرم بـاش یا حـسـین

اطراف من ببین، به علمدار خود بگو            هـمواره پـاسـدار حـرم بـاش یا حسین

سرخیِ شمشیر و سرنیزه تماشایی نبود            شام غـم‌های تو را لبخـند فردایی نبود

زخم دیدی، زخم خوردی، زخم سرتاپا، ولی            پاسخ این زخم‌ها غیر از شکیبایی نبود

خطبه‌ات شمشیر و شمر و نیزه را در هم شکست            هیچ شعری این همه در اوج شیوایی نبود

تو نبودی، صبر سرخ کربلا نایی نداشت            تو نبودی، در گـلـوی نیـنـوا نایی نبود

عشق یعنی با وجود آن‌همه غم‌های تلخ            کـربلا در چشم‌هایت غیر زیبایی نبود

ما مدافع؛ نه، پناه آورده‌ایم اینجا به تو            سایه‌ای می‌خواستیم و جز حرم جایی نبود

ای قــلـب داغ دیــدهٔ عــالــم بـیــا بـیـا            صـاحـب عـزای مـاه مـحـرم بـیـا بـیـا

خیمه به خیمه، روضه شدم‌ در فراق تو            ای هـمـنـشـیـن گــریـهٔ نـم‌نـم بـیـا بـیـا

اشک فـراق، شـور شعـور آفـرین بود            شـیرین شـود ز فیض تو زمزم بیا بیا

شد شامل دعای تو هر کس به روضه‌ها            بـهـر فـرج دعـا کـنـد هـر دم بـیـا بـیـا

در خیمه‌ای که روضه عباس شد به پا            مـن بـا امـیـد قـول تـو مـانـدم بـیـا بـیا

ما نوکریم، خوب و‌ بد از هم سوا نکن            مـا را بـبـر به عـلـقـمـه درهـم بـیا بـیا

افـتـاد سـرو عـلـقـمـه و گـفـت یـا اخـا            نه مشک مانده است و نه پرچم بیا بیا

گر مشک تیر خورده صدا زد نرو نرو            امـا گـرفـتـه اسـت حــرم، دم بـیـا بـیـا

چشم و دو دست و فرق سرش، وای مادرم            طـوبای من گـسـسـته شد از هم بیا بیا

چهـل سال است دارد اشک ممـتد            غمی که از نگـاهش شعـله می‌زد
شروع گـریه‌اش حـتمی‌ست وقتی            که چشمش بر حصیری کهنه افتد

الـهـی خـســتـۀ غــربـت نـبــاشـد            بـزرگ دهــر بـی‌عــزّت نـبــاشـد
الـهـی لحـظـه‌ای اهـل و عـیـالـت            اسـیـر دسـت بـی‌ غـیـرت نـبـاشـد

به شهر شام بغضش در گلو ریخت            چه سنگی بر سر آنها فرو ریخت
دو دسـتـش بـسـته بود و دید آتش            به روی چـادر نامـوس او ریخت

ای شیـعـیان مـائـیم انـوار هـدایت            مائـیم خـورشـید سـمـاوات ولایت

ما نور چشم کائنات و مـمکـناتـیم            مـائـیم اعـلی عـلت ایجـاد خـلـقـت

ما خاندان عـصمت و آل رسـولیم            جمع است در ما علم و ایمان و سیادت

مائیم معـنا و مـراد صبر و ایـثار            مـائـیـم شـأن آیـه‌هـای اسـتـقـامـت

ننگ است ما را زندگی در سایه ظلم            هیهات منا الذله یعـنی شور عزّت

گریه‌کنان را صبح محشر یادمان هست            ما دستمان باز است فردای قیامت

ما در مصائب خم به ابرومان نیامد            طی کرده ایم این راه را ما با صلابت

من زاده مـقـتـول صبـر کـربـلایم            بابای من جان داد لب تشنه لب شط

اصلا شهادت ارث ما آل رسول است            اما امـان از شـام و از بند اسارت

وقتی که می‌بـیـنم زنان فاطمی را            یادم می‌آید صحنه‌های عصر غارت

نعش مسلمان بر زمین هیهات، هیهات            اما تن بابای من بر خاک غـربت

سجـاده را پُر از غـزلِ سجـده‌دار کرد            محراب را به شعرِ رکوعش دچار کرد

از آسمان به ذکرِ لـبش خـیره می‌شدند            تـسـبـیـح را سـتــارۀ دنــبـالـه‌دار کـرد

با اشک، در بـهـشتِ منـاجاتِ تـائـبـین            در هر قـنوت، شیرِ اجابت شکار کرد

بر شـانه‌های غـرقِ گِـلِ تـربتِ حـسین            تا سـر گـذاشت، گـریۀ بی‌اخـتـیار کرد

با لـرزه‌های شـانۀ زخـمش؛ مـدیـنه را            بـا کـربـلای روزِ دهـم هـم‌جـوار کـرد

آنقدر روضۀ عطش از چشمِ تشنه ریخت            تـا ابـرِ دیــر آمـده را ســوگــوار کـرد

کـشتی شکـست‌خـوردۀ طـوفان کـربلا            هر روضه‌ای که دید، به دوشش سوار کرد

یعقوبِ کربلاست، ولی نامِ او علی‌ست            ابـری که کـارِ صاعـقـۀ ذوالـفقار کرد

این مردِ غـرقِ درد، زمـانی شراب را            با خطبه‌اش به مِی‌زده‌ها زهرمار کرد

در شام، باز هم درِ خـیـبر شکـسته شد            حـیدر به حیدر بن‌ِ حسین افـتخـار کرد

وقـتـی شـهـیـد زنـدۀ دشـت بــلا شـدی            تصویری از حـماسۀ کـرب وبلا شدی

چـشمت فـرات بـود و لبت زمزم دعـا            با جوشـشی ز زمزمه غرق خدا شدی

بـعـد از نـهــادن تـن بـابـا بـه بــوریــا            خـلـوت‌نـشـین آن تن در بـوریـا شـدی

خواندی تو روضه بهر همه قتل صبر را            خـرج مـصـیبت سـر از تن جـدا شدی

»از آب هـم مضـایـقه کردند کوفـیان«            با این نـوا تو غـرق عـزا و نـوا شـدی

یعقوب چشم‌های تو خون می‌گـریستـند            تـو داغــدار یــوسـف آل عــبــا شــدی

گفتی امان ز شام و دلت شعله می‌کشید            یــاد آور مـصـیـبـت شـــام بــلا شــدی

گفتی که حرمله به مکافات خود رسید؟            دلخون داغ اصغر در خـون شنا شدی

سی سال گریه کردی و زهر ستم رسید            آتـش گـرفت جـان تو و بی‌صـدا شدی

چون اسـتـخـوان سـیـنۀ بابا زسّم اسب            وقت نفـس کـشیدن خود جابه جا شدی

خون گریه کن «وفایی» ازاین ماتم بزرگ            بــا غــربـت بـقــیـع اگـر آشــنـا شـدی

بعد چهـل سال گـریه و آشوب           کور شد یوسف از غم یعقوب
پلک‌ها زخـم‌ چشم‌ها مرطوب           سیـنه زد پای‌ صبـر من ایوب

ابر از‌ چشم من خـجـل می‌شد
خـاک‌ از گـریـه‌هام گل می‌شد

هــمــه جـا دیـــدۀ تـــر آوردم           بین هـر کـوچـه مـنـبـر آوردم
آنـقـدر حـرف خـنـجــر آوردم           اشـک قــصـــاب را درآوردم

ذبـح یـک‌ گـوسـفـنـد را دیــدم
به لب خـویش مشت کـوبـیـدم

بی‌تو خـورشید از آسمان افتاد           آب دیـگـر ز چـشـم‌مـان افـتاد
به حـرم چـکـمـه سـنـان افـتاد           زجـر دنـبـال کـودکــان افـتـاد

بین عباس و خیمه فاصله بود
پـاسـبـان خـیـام حـرمـلـه بــود

بـه سـکـیـنـه نـگـاه تـا کـردیـم           یــاد بــازار شــام را کــردیــم
با کـنـیران‌ چه گـریه‌ها کردیم           چـادری را به گـریه تا کردیم

چـادری که‌رقیه بر سر داشت
عمه بعد از عروج او برداشت

زخـم قـلـبم بدون تـسکـین بود           کــاخ شــوم یـزیـد آزیـن بــود
جـای ما بـین کـاخ پـائـین بود           خیزرانش عجیب سنگـین بود

به لـبی که پیـمـبـرش بـوسـیـد
مست می‌کرد و چوب می‌کوبید